NASA’nın Grönland’daki buzullar altında keşfettiği eski bir Amerikan askeri üssü, ABD Başkanı Donald Trump’ın bu bölgeye olan ilgisini yine alevlendirdi.
1950’lerde gizlice inşa edilen ve “buzun altındaki şehir” olarak bilinen Camp Century, 66 yıl sonra radar görüntüleme ile tekrar ortaya çıkarıldı.
SOĞUK SAVAŞ’IN HAYALETİ: CAMP CENTURY
NASA araştırmacısı Chad Greene, Nisan 2024’te bir buz katmanı üzerinde uçarken, radar sistemleri sayesinde beklenmedik bir keşfe imza attı. Yerden yaklaşık 30 metre derinlikte, tüneller ve yapı kalıntılarının bulunduğu tespit edildi.
Bunların, 1959’da Soğuk Savaş devrinde inşa edilen Camp Century’e ilişkin olduğu belirlendi. Üs, o periyot Project Iceworm kapsamında Sovyetler Birliği’ni gaye alacak nükleer füzelerin yerleştirilmesi için inşa edilmişti.
Camp Century, toplam uzunluğu 3 kilometreyi aşan 21 tünelden oluşuyordu. Fakat buz katmanının istikrarsız yapısı nedeniyle nükleer silah konuşlandırma fikri çok geçmeden terk edilmişti.
1967’de üs kapatılmış, reaktör ve tehlikeli atıkların bir kısmı çıkarılsa da altyapının geri kalanı buzlara terk edilmişti.
TRUMP: “GRÖNLAND’A SAHİP OLMAMIZ GEREKİYOR”
Camp Century’nin tekrar keşfi sonrası Lider Trump, Grönland’ı ABD topraklarına katma gayesini yine gündeme taşıdı. 2024 başkanlık kampanyasında da sık sık vurguladığı bu planı, ulusal güvenlik gerekçesiyle savunuyor. Meet the Press programına verdiği 4 Mayıs tarihli röportajda, “Grönland’ı çok üzücü istiyoruz,” diyen Trump, adayı satın alma teklifinin yanı sıra “askeri müdahaleyi dışlamıyorum” ifadesiyle dikkat çekti.
Trump ayrıyeten Grönland halkına da seslenerek, “Oradaki az sayıdaki beşerle ilgileneceğiz, onları seveceğiz,” dedi.
TARİHSEL ART PLAN: ABD’NİN BİTMEYEN GRÖNLAND İLGİSİ
Grönland üzerindeki Amerikan ilgisi yeni değil. ABD, II. Dünya Savaşı sırasında adanın savunmasını üstlenmiş ve 1946’da Danimarka’ya 100 milyon dolar teklif ederek Grönland’ı satın almak istemişti.
Teklif reddedilse de, Amerikan askerleri bölgede kalmaya devam etti. 1951’de Danimarka ile imzalanan mutabakatla ABD, Grönland’da üs kurma hakkını elde etti. Camp Century, bu sürecin bir modülü olarak inşa edilmişti.
Soğuk Savaş devrinde Grönland’da 17 başka ABD üssü ve yaklaşık 10.000 asker bulunuyordu. Bugün ise yalnızca Pituffik Uzay Üssü’nde yaklaşık 150 Amerikan askeri misyon yapıyor.
NASA RADARLARIYLA GÖRÜLEN UNUTULMUŞ ŞEHİR
NASA’nın keşfi, yeni jenerasyon Synthetic Aperture Radar (UAVSAR) sistemiyle gerçekleştirildi. Bu sistem, buz katmanının yüzeyi, iç katmanları ve altındaki kayaç yapıyı görüntüleyebiliyor. Radar sayesinde 3 boyutlu olarak elde edilen imgeler, Camp Century’nin bilinen yapısal planıyla büyük benzerlik taşıyor.
Araştırmacı Greene, “Yeni bilgilerde, buz altındaki bilinmeyen kente ilişkin kişisel yapılar daha evvel hiç görülmediği kadar net görünüyor,” dedi. Keşif, hekimlerin insan bedeninin içini görüntülemek için kullandığı ultrason sistemine benzetiliyor.
KİMYASAL KALINTILAR VE STRATEJİK DEĞER
Camp Century, birebir vakitte taşınabilir nükleer reaktörle çalışan birinci askeri üslerden biriydi. Reaktör üs terk edilirken çıkarıldı, fakat öteki altyapılar buzların içinde kaldı. Proje Iceworm kapsamında yer alan bu üs, Sovyetler’e karşı saklı nükleer üsler ağı kurma planının merkezinde yer alıyordu.
Üssün yine keşfiyle birlikte ABD’nin Grönland’a dair stratejik hesapları da yine gündeme geldi. Grönland’ın pozisyonu, varlıklı yeraltı kaynakları (nadir toprak elementleri, petrol ve doğal gaz) ve Pituffik Uzay Üssü üzere altyapılar, adayı hem askeri hem ekonomik açıdan cazip hale getiriyor.
TRUMP İDARESİNİN STRATEJİSİ: KUZEY KUTBU’NDA HAKİMİYET
Trump idaresi, Grönland’ı denetim etmenin, Çin ve Rusya’nın Kuzey Kutbu’ndaki tesirini dengelemek için hayati ehemmiyete sahip olduğunu savunuyor. Grönland’ın alınması halinde ABD ve NATO’nun bölgedeki tesirinin artacağı, uzay ve füze savunma operasyonlarının garanti altına alınacağı belirtiliyor.
Kamp Century ve Iceworm projesine dair evraklar 1997 yılına kadar kapalı tutulmuştu. Bugün ise bu bilgiler, ABD’nin Grönland üzerindeki uzun vadeli çıkarlarının art planını daha güzel anlamamızı sağlıyor.
Trump, Grönland’da tekrar nükleer silah konuşlandırma planına dair direkt bir açıklama yapmasa da, Camp Century’nin tekrar ortaya çıkışı, Washington’un bu buzlarla kaplı adaya yönelik ilgisinin yalnızca sembolik değil, stratejik olduğunu bir kere daha ortaya koyuyor.
About The Author
More Stories